De tweede week, dag 1

We hebben een heerlijk weekend gehad! Zaterdag Szentendre bezocht, een pittoresk dorpje iets buiten Boedapest. Het centrum was heel toeristisch en we hebben bijna alle souvenirwinkeltjes bekeken en ook flink geshopt. Ik heb wat foto's van Szentendre op mijn facebook pagina gezet. Zondagochtend één van de baden in Boedapest bezocht, heerlijk gebadderd in de buitenbaden en warme baden binnen (32 , 36 en 40 graden Celsius) en even in de sauna gezeten (75 graden Celsius, bij een luchtvochtigheid van 5%). 's Middags hebben we gewandeld in Boedapest, Castledistrict en verschilllende kerken van buiten en één van binnen bekeken. Heel verschillende bouwstijlen en prachtige beelden en schilderingen.

Ik heb wat foto's bij het verslag van de tweede dag van week 1 gezet. Dit zijn foto's van een kinderopvang in New Zealand, the Nest, voor kinderen van 3 t/m 5 jaar. Hun visie is gedeeltelijk geïnspireerd door de visie van Emmi Pikler, o.a. vrije bewegingsontwikkeling, persoonlijke aandacht en gezonde buitenomgeving voor de kinderen. Wat een prachtige buitenruimte en mooie inspiratie voor andere centra om hun buitenruimte in te richten!

Het thema van deze week is: Wat biedt de Pikleriaanse benadering het gezin.

Vandaag startte Anna Tardos met de geschiedenis van Enmmi Pikler en hoe zij tot haar levenswerk is gekomen.Zij begon haar werk als kinderarts in gezinnen. Je kunt dit lezen op http://pikler.nl
Er zijn verscheidene boeken geschreven door Emmi Pikler en anderen over de Pikler benadering en er zijn dvd's die allemaal zijn te bestellen via de website.

Vanmiddag gaf Eva Kálló een lezing over hechting en de Piklerbenadering

De hechtingstheorie komt van Mary Ainsworth, zij heeft onderzoek gedaan naar hechting bij kinderen en ontdekte in eerste instantie drie typen en later is na verder onderzoek een vierde type hechting bij toegevoegd:
1. Veilig gehecht;
2. vermijdend gehecht;
3. gedesorganiseerd gehecht;
4. afwerend gehecht.
Het type hechting hangt o.a. voor een groot deel samen met hoe de moeder (ouders) voor het kind zorgen.

Er zijn vier factoren die de kwaliteit van de zorg beïnvloeden:
1. De sensitiviteit van de verzorger en haar reacties op het kind;
2. Acceptatie van het gedrag en persoonlijke karakter van het kind;
3. Acceptatie van het ritme van het kind ( ontwikkelingstempo en acties van het kind in situaties);
4. Emotionele beschikbaarheid.
Van deze vier spelen 1 en 4 een grote rol bij hechting. Sensitief -responsiviteit zorgt voor vertrouwen bij een kind en emotionele beschikbaarheid zorgt voor een gevoel van veiligheid. Als een kind de verzorger kan vertrouwen en zich veilig voelt, ontstaat veilige hechting. Daarbij moeten we niet vergeten dat ook andere factoren de hechting beïnvloeden, zoals bijvoorbeeld het temperament van een kind.

Kenmerken van de soorten hechting:
Veilig gehecht:
- Moeder (ouders/ verzorger) heeft positief- realistisch beeld van het kind (zijn temperament en ontwikkeling);
- is sensitief- responsief op de signalen van het kind;
- is flexibel, past zich aan aan de persoonlijkheid en de ontwikkeling van het kind.

Vermijdend/ afwerend gehecht:
- Moeder (ouders/ verzorger) heeft een meer negatief beeld van het kind;
- is minder sensitief- responsief op signalen van het kind;
- verzorging is mechanisch, routineus;
- moeder ondermijnd hechting, komt niet tegemoet aan de (lichamelijk en emotioneel) contactbehoefte van het kind;

Gedesorganiseerd gehecht:
- Het beeld van het kind fluctueert bij moeder (ouders/ verzorger);
- creëert een zeer sterke band, maakt het kind afhankelijk van haar en is tegelijkertijd niet sensitief- responsief op signalen van het kind.

Hoe beïnvloed het type binding de natuur van het kind?
Veilig gehecht:
Het kind:
* is zeker in het uiten van zijn emoties;
* is dapper, durft te exploreren;
* Is open naar anderen en zichzelf;
* heeft voordeel in concentratievaardigheden, kan zich beter focussen, is zeer betrokken en is meer volhardend bij probleemoplossing;
* heeft goede relaties met leeftijdgenoten.

Onveilig gehecht (vermijdend, afwerend, gedesorganiseerd):
Het kind:
* heeft moeite met het omgaan en uiten van zijn emoties;
* kan zich minder goed aanpassen aan verzoeken van anderen (leraar);
* heeft moeite met het vinden van oplossingen voor problemen;
* heeft moeite met relaties.

Hoe beïnvloed de Pikler benadering/ verzorging de hechting
conclusies uit onderzoek van Eva Kálló:

De gevoelige gebieden in de relatie tussen kind en volwassene liggen op het gebied van 'voeding' en 'zindelijkheid'.
De meeste problemen van kinderen die in psychotherapie terecht komen, zijn te herleiden tot eetproblemen en zindelijkheidsproblemen.

De Pikler benadering voorkomt het creëren van deze problemen.
Hoe?
De gouden regel op het gebied van voeding is dat een kind geen lepel meer krijgt dan hij zelf wil!
De moeilijkheid hierin is de acceptatie van de volwassene over de hoeveelheid voedsel dat een kind eet. Daarnaast speelt mee hoe veel de volwassene zichzelf en (de competentie van) het kind vertrouwt. Ook de kwaliteit van het voedsel speelt een rol, soms eet een kind een bepaalde periode alleen een bepaald soort voedsel. Als laatste speelt de smaak van het kind mee, hij lust sommige dingen wel en andere niet.

In de kinderopvang speelt ook mee dat kinderen van thuis uit verschillende gewoonten hebben. Het is belangrijk om deze te respecteren. De verzorger kan het kind op een vriendelijke en tolerante manier voeding aanbieden, zodat hij het voedsel van de opvang kan ontdekken. Maximale tolerantie (van de signalen van het kind) is hierbij van belang.

De overgang van fles/ borstvoeding naar vaste voeding vraagt ook maximale tolerantie. Er zijn individuele verschillen tussen kinderen. Sommige kinderen eten met 14/ 15 maanden alleen nog vast voedsel en anderen drinken met twee jaar nog uit de fles. Ook hierin past de volwassene zich aan aan het kind. Het is de volwassene die het kind begeleidt in dit proces.
Ook het proces van voeden op schoot tot eten aan de tafel met meerdere kinderen is een lang proces (zie ook http://skdt.waarbenjij.nu/reisverslag/4288322/dag-9-eten-voeden-en-gewoonten-thuis-vs-dagopvang ). Ieder kind heeft zijn eigen individuele weg hierin.

Op het gebied van zindelijkheid heeft het kind het initiatief. Hij hoort, ziet en ervaart dat in onze cultuur men naar het toilet gaat. Omdat hij groot wil zijn (identificatie) wil hij ook naar het toilet. Het is voor een kind niet makkelijk om het comfort van de luier op te geven. Er zijn ook kinderen die angst hebben om naar het toilet te gaan. Het belangrijkste is ook dat het lichaam van het kind klaar is voor zindelijkheid, de sluitspier moet voldoende werken om plas en ontlasting op te kunnen houden.
De volwassene kan het kind emotioneel steunen. Tussen kinderen bestaan grote verschillen in het tijdstip van zindelijk worden. Gouden regel: niet haasten, niet aandringen en niet bestraffen (en niet belonen).
Als het kind niet rijp is voor zindelijkheid en het wordt een strijd, voelt hij zich afgewezen. Het kind kan zich niet veilig hechten, het veroorzaakt onzekerheid bij het kind en een negatief zelfbeeld.

Conclusie:
voeding en zindelijkheid vragen maximale tolerantie en acceptatie van de volwassene voor de eigenheid van het competente kind! Hierdoor kan een veilige hechting ontstaan.

Als laatste keken we deze middag naar een ingebrachte casus van een medestudent.
De film liet een kind (bijna 2 jaar) in de dagopvang zien, hij doet kurken in een botervloot en andere kunststof bakjes en hij doet het deksel van de botervloot op het bakje. Daarna gaat hij naar de puzzeltafel en probeert daar een stukje in een vorm te doen. Het stukje past niet, hij duwt even en pakt een ander stukje, duwt dit op de vorm, maar ook dat past niet. Hij kijkt even naar de verzorgster, duwt nog even verder, maar het stukje gaat niet in de vorm. Hij tilt een ander puzzelstukje, wat al in een vorm zit op en laat het direct weer in de vorm terugzakken. Even later gaat hij verder met zijn spel met de kurken en de botervloot.
De vraag van de medestudent bij de film was of zij had moeten helpen, om hem een succeservaring te laten beleven en misschien had hij langer met de puzzel gespeeld.

Vanuit de andere studenten kwamen verschillende reacties, de meesten zouden niet helpen, omdat het kind niet om hulp vroeg of gefrustreerd leek en hij zijn spel voorzette met de kurken en de botervloot. Sommigen zouden als hij gefrustreerd zou zijn een mondelinge aanwijzing geven om het stukje te draaien, te benoemen dat het moeilijk is of zelf het stukje in de vorm leggen.

Eva stelde de vraag wat te doen als hij wel om hulp zou vragen, hierop kwamen de volgende suggesties van Eva en de deelnemers:
- zeggen: "Ik zie het, het past niet, je kunt proberen het te draaien.";
- zeggen: "Deze past niet, je kunt/ we kunnen een ander stuk zoeken dat hier past."
- Als hij echt gefrustreerd is, zelf het stukje met een langzame beweging in de vorm leggen (dit benoemen, zonder uitleg: "Ik leg het stukje erin/ in de vorm.") Imitatie speelt een belangrijke rol bij kinderen, zonder dat dit als zodanig gepresenteerd wordt, dus niet: "kijk zo moet het";
- zeggen: "Dit is een moeilijke puzzel, daar is een puzzel die je al een paar keer gemaakt hebt."

Eva wees ons erop dat het kind zichzelf een minder moeilijke taak gaf en hiermee een succeservaring had, door een ander puzzelstukje, wat al in de vorm zat, op te tillen en direct weer terug te plaatsen in de vorm.
Als afsluitende tip gaf Eva aan dat een puzzel met veel dezelfde vormen goed materiaal is voor jonge kinderen om te beginnen met puzzelen. Dit levert minder frustratie en meer succeservaringen op. Ook bij puzzels als spelmateriaal is het van belang naar de ontwikkelingsfase van de kinderen te kijken. Niet té moeilijk, precies voldoende uitdaging is effectief!